Mustafa Kemal Atatürk’ün, güvertesinde ‘Geldikleri Gibi Giderler’ diyerek, Kurtuluş Savaşı’nın ilk işaretini verdiği 107 yıllık Kartal İstimbotu törenle Deniz Kuvvetleri Komutanlığına teslim edildi. Tarihi istimbot geçen yıl batmak üzereyken bulunmuş, restorasyonu 1 yıl sürmüştü.
Atatürk’ün 13 Kasım 1918 günü güverteden İngiliz gemilerine bakarak ‘Geldikleri gibi giderler’ dediği tarihi Kartal İstimbotu… Yarı beline kadar gömülü olduğu Marmara sularından çıkartıldı, yenilendi, gün yüzüne çıkartıldı. E. Tümamiral Cem Gürdeniz, ‘Kartal istimbotu umudun, direnmenin, yeniden ayağa kalmanın ve yenilmezliğin sembolüdür’ dedi.
Kartal İstimbotu, 1911 yapımı, 80 tonluk, 22 metre uzunluğunda, 5 metre eninde bir tekne. Mondros Ateşkesi sırasında işgal günlerinde İstanbul’da. Milli mücadelenin en ateşli günlerinin tanığı. O günlerde Fransız şirketlerin işlettiği bir römork… Ancak tarihi kimliğini ve ününü Atatürk’e borçlu. İtilaf devletlerinin ordu ve donanmalarıyla İstanbul’a çullandığı 13 Kasım 1918 günü, Mustafa Kemal de işte bu römorkun güvertesinde tarihi sözünü eder: Geldikleri gibi giderler…
İşte o römork, Cumhuriyet kurulduktan sonra Seyr-i Sefain idaresince satın alınır ve adı Kartal olur. Yıllarca Haliç’te römorkör olarak hizmet eder, daha sonra Deniz İşletmeleri, Deniz Yolları derken emekliye sevk edilir ve 2014 yılında da yarı batık halde Tuzla Tersaneler Bölgesine bakan sularda hurdacıya gideceği günü bekler. Tuhaftır, İstimbotun tarihi Cumhuriyet tarihiyle eşzamanlı işler. Türkiye’nin açılımcılara, Fetöcülere meydan okuyarak yeniden ayağa kalktığı 2016 yılında elektrik mühendisi, Deniz Adamı Arif Ertik ve gazeteci Gökhan Karakaş’ın girişimleriyle su yüzüne çıkartılır. Gazetemiz yazarı, Balyoz mağduru E. Tümamiral Cem Gürdeniz, Kartal İstimbotunu Kurtarma ve Yaşatma Platformunun kuruluşuna önayak olur.
Yanında çok sayıda asker, tarihçi, gazeteci, işadamının yanısıra Teknik Restorasyon Yöneticisi Levent Akson ve Belgesel Yapımcı şirketi 49/51 vardır. Restorasyonu üslenecek Çiçek Tersanesi bulunur, 1 yıl gibi kısa bir sürede istimbot yenilenir, ve Askeri Deniz Müzesi’nde sergilenmek üzere Deniz Kuvvetleri’ne törenle devredilir.
ASIRLIK DİRENİŞİN SEMBOLÜ
Kartal İstimbotu, 13 Kasım 1918 tarihinden bu yana direnişin ve kurtuluşun sembolü oldu. Tuzla Tersanesi’nde gerçekleşen törende konuşan Kartal İstimbotu Kurtarma ve Yaşatma Platform Başkanı E. Tümamiral Cem Gürdeniz, “Şu andan itibaren platformumuz görevini tamamlamanın onuru ve mutluluğu içinde kendini lağvetmiştir. Bundan sonra dileğimiz Atatürk’ün son bakanlar kurulu toplantısını yaptığı salonu ve yatını Dolmabahçe Sarayı yanında müze gemisi statüsünde yer almasıdır. Türk Milleti’nin çelikleşmiş Atatürk, Cumhuriyet ve vatan sevgisinin somut bir abidesi olarak karşınızda duran Kartal istimbotu, 13 Kasım 2017 tarihinde başlayan ve halkın imecesi sayesinde tam bir yıl süren restorasyon sonucu 1918 yılındaki şekline kavuştu. Beşiktaş’taki Deniz Müzesi’nde anıt gemi olarak sergilenmek üzere Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na teslim edildi. Büyük lider tarihe geçen sözleri istimbotta söyledi. Kartal İstimbotu umudun, direnmenin, yeniden ayağa kalkmanın ve yenilmezliğin sembolüdür” dedi.
YÜZ YIL ÖNCE YAŞANANLAR
E. Tüma. Cem Gürdeniz, konuşmasında Kartal İstimbotunun tarihteki yerini şöyle anlattı:
“Birinci dünya savaşı sona ermiş, Mondros Mütarekesi imzalanmıştır. Mustafa Kemal emrindeki tüm birlikleri Mütareke’den önce Anadolu sınırına çekmeyi başarmıştır. Mondros Mütarekesi’ni ve teslimiyeti bir türlü kabullenemez. 3 Kasım günü payitahta çektiği mesajda İngilizler İskenderun’a asker çıkarırsa ateş açacağını bildirir. 7 Kasım 1918 günü VII. Ordu Karargahı lağvedilir ve Mustafa Kemal’e başkent İstanbul’a dönmesi emredilir. Sadrazam Ahmet İzzet Paşa’ya aynı günün gecesi çektiği mesajda şunları yazar: ‘Bu yapılanlar memleketin selameti için kabul ettiğim içtihatlarıma uymazsa, kendi içtihatlarıma ve karakterime uymaktan nefsimi alıkoymaya muktedir değilim.’ 10 Kasım akşamı Adana’dan hareket eder. Ancak hareket etmeden önce güney cephesindeki cephane ve silahların Anadolu’da güvendiği mahallelere ve teşkilatı mahsusaya kaydırılmasını emreder. Zira silahlı mücadeleye çoktan karar vermiştir…
ESKİ ADI ENTERPRİSE
“Mirliva Mustafa Kemal, 13 kasım 1918 çarşamba öğle saatlerinde Haydarpaşa garına varır… Garda bir manga tarafından törenle karşılanır. Tam da o esnada İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan gemilerinden oluşan, 55 parçalık işgal donanması Haydarpaşa önünden geçerek demir yerlerine intikal etmektedir. Bu nedenle Fransız askeri makamlarının kontrolündeki Boğaziçi’nde deniz trafiği durdurulmuştur. Rıhtımda bir kaç saat beklerler. İşgal gemilerinin geçişini hüzünle seyrederler. Saat 15:00 olmuştur. İskelede bekleyen Fransız işgal kuvvetlerine ait Enterprise (sonradan Kartal) istimbotu, 2 saatlik bekleyiş sonrası Mustafa Kemal’i Tünel/Beyoğlu’nda kalacağı Pera Palas Oteli’ne götürmek için Haydarpaşa’dan Galata’ya hareket eder. Demirli savaş gemilerinin arasından geçerek ilerlerler. Atatürk’ün kendine ve Türk milletine olan güvenini temsil eden üç kelime istimbotun güvertesinde Atatürk’ün ağzından çıkar. Geldikleri gibi giderler. Yaveri Cevad Abbas o anı şöyle anlatır: ‘Atatürk ile askeri ulaşımın bir motoru ile deniz ortasında yaslanan bir çelik ormanının içinden geçiyorduk. Ağladığımı gören Atatürk’ün zarif dudaklarından ‘ağlama çocuk, geldikleri gibi giderler!’ cümlesini işittiğim zaman, Mütarekenin doğurduğu derin ve elemli ümitsizliği derhal unutmuştum.’’
YENİDEN AYAĞA KALKMAYI HATIRLATACAK
“İşte bu tarihi olayın yaşandığı istimbot, karşımızda duruyor. Atamızın emperyalizme meydan okumasının emsalsiz onurunu temsil ettiği; millete güveninin son tahlilde yerini bulduğu; tarih ve talihin ona söylettiği ve sonsuza dek kulaklarımızda çınlayacak ölümsüz üç kelimenin doğduğu ve tarihle buluştuğu güverte, işte huzurlarınızda.”
BAĞIMSIZLIK ÜLKÜSÜ YÜREKLERİMİZDE
Gürdeniz’den sonra konuşan Taylan Sorgun, Kartal İstimbotunun tarihteki yerini, belge ve tarihlerle özetledikten sonra sözlerini “Biz Babiali gazetecileri de gerektiği zaman silah alıp mücadeleye katılmaya hazırız” diye bitirdi. İstimbotun restorasyon ekibinin başındaki Teknik Ekip Yöneticisi Levent Akson da heyecanını gizlemeyenlerdendi. Konuşmasında, “Bizler için en büyük mutluluk torunlarımızın, çocuklarımızın ve gençlerimizin bu eseri ziyaretlerinde Mustafa Kemal’in bağımsızlık ülküsünü, onun sarsılmaz devrimci kararlığılığını yüreklerinde hissetmeleridir” dedi.
Bir bayram ve kutlama havasında yapılan tören, Kuzey Deniz Saha Komutanı Tümamiral Tayyar Ertem’in teşekkür konuşması ve restorasyon sürecinde maddi katkıda bulunan kişi ve kuruluşlara plaket dağılımıyla sona erdi.
