Amerikan Kanser Araştırmaları Enstitüsü’nün (AICR) kansere karşı önerdiği dünya besinler listesinde Türkiye’den mercimek köftesi yer alıyor. Enstitünün farklı coğrafyalardan önerdiği ilk 7 besin içinde yer alan mercimek köftesi anti-kanser listesine protein ve lif yönünden zengin olması nedeniyle girdi.

Tek bir yiyecek, kendi başına kansere karşı koruyamaz. Ancak araştırmalar bazı besinlerin kanser riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini işaret ediyor. Amerikan Kanser Araştırmaları Enstitüsü de kansere karşı önleyici olarak meyve, sebze ve baharat tüketilmesini öneriyor. Enstitünün farklı coğrafyalardan önerdiği ilk 7 besin içinde, Türk mutfağından mercimek köftesi bulunuyor. Mercimek köftesi, protein ve liften yana zengin. Maydanoz, yeşil soğanla da vitamin ve mineralden zengin bileşenler sağlıyor. Mercimek köftesinin özellikle sindirim sistemi kanserlerine karşı korumada etkili olduğu düşünülüyor.

Kanserle ilgili araştırmalar yapan Sabancı Üniversitesi Moleküler Biyoloji Genetik ve Biyomühendislik Programı öğretim üyesi Doç. Dr. Devrim Gözüaçık, hastalığa yakalanmayı önlemede en etkili yollardan birinin sağlıklı beslenme ve hareket olduğunu söylüyor. Sebze, meyve, baharatlar ve balığıyla Türk mutfağının geleneksel tatlarının (kebaplar hariç) anti kanser olduğunu belirten Gözüaçık, “Tabii ki sadece bunlarla kanser yüzde 100 önlenebilir demek mümkün değil. Bazı aktif maddeleri tüketmekte fayda var. Mesela yeşil çayla ilgili çok çalışma var. Fermente yeşil çay veya beyaz çay denilen bazı çaylar içinde çok etkili polifenoller, antikanser maddeler olduğu düşünülüyor. Zerdeçaldaki kurkumin maddesi ilgili çalışmalar kanserli hücreleri intihara sürüklediği düşünülüyor. Yemeklere bir parça zerdeçal serpiştirdiğiniz zaman kanser riskinizi düşürüyor. Başka antioksidan içeren sebzeler meyveler tüketilebilir” diyor.

TEDAVİDE AVATAR YÖNTEMİ

Kanser tedavisiyle ilgili çalışmalar da çok koldan sürüyor. Bu konuda fütüristik bazı çalışmalar var. Bunlardan biri de ‘avatar tedavisi’. Tümörden bir örnek alınıyor, önce genom analizleri yapılıyor. Birkaç günde tamamlanan genom analiziyle, tümörün bütün genlerini analiz etmek ve bozukluklarını görmek mümkün. Örneğin avatar tedavisinde, alınan parçayı 200’e bölüp, 200 tane fareye enjekte edip ondan sonra çeşitli ilaç kombinasyonlarıyla tedavi etmeye çalışıp en iyi sonuç veren kombinasyonu hastaya verme gibi bir yaklaşım söz konusu. Gözüaçık, “Bu tip yaklaşımların yanında doku mühendisliğiyle tümör dokularını çipler üzerinde üretip onların ilaç kombinasyonlarıyla tedavileri de deneniyor. Geçen yılın en büyük gelişmelerinden biri olan bağışıklı tedavisi de (bağışıklık sisteminin o kişinin kanserine karşı eğiterek kanser hücrelerinin yok edilmesi) çok ümit verici sonuçlar vermeye başladı” diyor.

BAŞKA COĞRAFYALARDAN ANTİ KANSER GIDALAR

Amerikan Kanser Araştırmaları Enstitüsü’nün kanser savar listesinde mercimek köftesi dışında aşağıdaki yiyecekler bulunuyor:

– Smorrbrod (Danimarka): Bu üstü açık geleneksel bir sandviç. Genelde koyu renk tam tahıllı çavdar ekmeğinin üzerine besin değeri yüksek pancar (ve diğer sebzeler), ringa balığı ve katı yumurta konulur.
– Cortado (İspanya, Portekiz, Latin Amerika): İspanyolca kesmek anlamına gelen ‘cotar’ kelimesinden türemiş cortado, sütle kesilmiş espresso (bir çeşit kahve). Sütün espressoya eklenmesiyle yapılıyor. Kahve, kanserle mücadele eden yiyeceklerinden biri.
– Paella (İspanya): Safran ve sarımsakla tatlandırılmış pirinç (esmer pirinç tercih edilebilir), karışık sebzeler, bir tür proteinden oluşuyor. Geleneksel paella tavuk veya tavşan eti, beyaz fasulye ve salyangoz kullanır. Karides ve midyeli de yapılıyor.
– Pho (Vietnam): Bu noodle (uzakdoğu makarnası) yemeğinin bir çeşidi. İçinde et suyu, az miktarda ince doğranmış tavuk ya da dana eti türünde etler, ‘pho’ isimli pirinç noodle üzerine bolca eklenmiş otlar, yeşil soğan ve fasulye filizleri bulunur.
– Mojo sosu (Küba): Sarımsak, zeytinyağı, baharat ve portakal gibi turunçgiller kullanılarak yapılan ve pekçok yemeğe tat vermek için kullanılır.

KANSERLE SAVAŞAN DİĞER BESİNLER

Enstitünün listesindeki kanserle savaşan diğer besinler şöyle: Elma, yaban mersini, brokoli, turpgiller, havuç, vişne, kiraz, kahve, koyu yeşil yapraklı sebzeler, turna yemişi, fasulye ve bezelye, keten tohumu, sarmısak, greyfurt, üzüm, soya, kış kabakları, çay, domates, ceviz, tam tahıllılar, acai çileği, ahududu, böğürtlen, Şili biberi, turunçgiller, mantar, kuruyemiş, soğan, papaya, nar, ıspanak, çilek, karpuz, kavun türleri, karalahana ve diğer yeşillikler.