Koronavirüs salgını nedeniyle dünyanın birçok ülkesinde spor faaliyetleri durma noktasına geldi dünyanın en sevilen spor dal futbol bu krizden en çok etkilenen sektör oldu. Dünyanın en çok takip edilen Maç günü, yayın ve ticari gelirden mahrum kalacak ligleri (İngiltere Premier Lig, İspanya La Liga, Almanya Bundesliga, İtalya Serie A, Fransa Ligue 1) küresel salgın nedeniyle ekonomik kayıpları toplam 4 milyar avro olacağı tahmin edilmektedir.
FIFA, koronavirüs salgınından meydan gelen finansal düşüşle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’yı yeniden inşa etmeye yardım eden ABD mali destek paketine atıfta bulunarak; 2,7 milyar dolarlık bir “Futbol Marshall Planı” nın ayrıntıları üzerinde çalışıyor. FIFA’nın kulüplerin karşılaştığı zorlukları hafifletmek için yeni oluşturulan ‘Profesyonel Oyuncular Fonu’ kullanılması da öngörülmekte.
FIFA başkanı Gianni Infantino 2016 seçim kampanyasında “FIFA’nın parası paranız, FIFA başkanının parası değil” sloganı ile federasyonun kaynaklarını dağıtma planları da vardı.
Dünya Futbol Federasyonu (FIFA), her yıl bir denetim firması tarafından onaylanması gereken Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na (UFRS) uygun olarak bir finansal tablo hazırlamaktadır. 2016’dan bu yana kalkınma fonlarındaki önemli artışla birlikte, futbol dünyasının tüm seviyelerinde çok daha sıkı bir denetleme yapmaktadır. Bu fonların doğru şekilde kullanılmasını sağlamak için sıkı mali kontroller uygulanmaktadır. İleriye dönük fon alan 211 üye dernek ve altı konfederasyonun tamamı, dünya standartlarında bağımsız denetçiler tarafından gerçekleştirilen yıllık merkezi denetim incelemesine tabi tutulmaktadır.
FIFA dört yıllık bir döngüde faaliyet göstermektedir ve kuruluşun gelirlerinin büyük çoğunluğu (yaklaşık % 95) FIFA Dünya Kupası ile ilgili televizyon, pazarlama, konaklama ve lisans haklarının satışından kaynaklanmaktadır.
FIFA’nın 2015-2018 dört yıllık döngüsünün toplam geliri 5.656 milyon ABD Doları olarak bütçelenmiştir; aynı dönemde FIFA İleri Gelişim Programına (2016) ayrılan toplam yatırım tutarı 1.079 milyon dolardır.
“FIFA’nın harcamalarının çoğu dünyadaki futbol gelişimine harcandığı ifade edilmektedir”
Avrupa Futbol Federasyonu (UEFA) 26 Şubat 2018 tarihinde Bratislava’da 55 UEFA üyesi ulusal dernek temsilcileri, gerçekleştirdiği 42.Olağan Kongrede, 2017-19 mali yılı için 3.89 milyar avro, bütçeyi onaylamıştı.
2018 UEFA 42.Olağan Kongresinde “Cirosunun yaklaşık yüzde 80’i olan 3.08 milyar avro ‘nun UEFA üyesi ulusal derneklere dağıtılacağını” açıklamıştı.
2020 Mart ayında gerçekleştirilen Amsterdam’daki 44. UEFA Olağan Kongresinde 2018-19 sezonu için bir önceki yılki % 38 artışla 3.86 milyar avro (4.25 milyar dolar ) toplam gelir açıklanmıştı.
UEFA’nın toplam cirosunun yüzde 86’sı, 3,3 milyar avro, mevcut haklar döngüsünden, yıllık 2 milyar avro ‘ya yakın değere sahip UEFA’nın en üst düzey kıta kulübü yarışması Şampiyonlar Ligi’nin küresel hakları olan medya hakları satışlarından oluşmaktadır.
UEFA’nın Sponsorluklar, lisanslama ve ticari mallardan oluşan ticari haklar, diğer faktörlerin yanı sıra, toplam cironun % 12,4’üne katkıda bulunarak, yıllık 25 milyon avro artarak 478 milyon avro’ya ulaştı. UEFA’nın Avrupa Şampiyonası olmayan bir yılda Ulusal takım müsabakalarından elde edilen gelirleri milli takım gelirleri için rekor olan 604 milyon avro.
UEFA, 2020 yazında planlanan bir Avrupa Şampiyonası ile UEFA, 2020-21 mali yılı için 4 milyar avro’nun üzerinde bir bütçeyi onaylanmıştı ve bu da 2019-20’de bu ciro kırılmasını bekleniyordu.
UEFA, Küresel salgından dolayı gelirleri sıfıra inen ve borç içende olan kulüpler için Finansal Fair Play kurallarını esneterek kulüplerin borç, maaş ve transfer taksitlerini ödeme zorunluluğu 31 Mart 2020’den, 30 Nisan 2020’ye kadar erteledi. Ayrıca UEFA bünyesinde komisyon oluşturularak kulüplerin kontrolü dışında gelişen tüm ekonomik problemlerin değerlendirileceği beklenilmektedir.
Türkiye Futbol Federasyonu’nun (TFF) Haziran 2019 da yapılan Seçimli Genel Kurulunda 01.06.2018-31.05.2019 döneminde elde ettiği gelirleri 790.554.191 TL, aynı dönemdeki giderleri ise (duran varlıklara yapılan harcamalar dahil) 785.303.753 TL’ olarak ibra edilmişti.
TFF nin aynı döneme ait Eğitim Gelirler (8.291.425. TL) Milli Takım Gelirleri (54.931.982.TL), Profesyonel Futbol Gelirleri (465.709.211.TL), Amatör Futbol Gelirleri (61.750.096.TL), UEFA, FIFA Gelirleri (7.368.235.TL), Sponsorluk Gelirleri (99.349.515 TL), Cari Gelirleri (22.648.418. TL ) olarak açıklanmıştı.
TFF Olağan Seçimli Genel Kurulu’nda, “Son 4 yıl içinde TFF kendi öz kaynağından Süper Lig, 1’inci Lig, 2’nci ve 3’üncü Lig kulüplerimize 534 milyon TL aktarıldığı” ifade edilmişti.
Futbolun tepe yönetimleri olan FIFA, UEFA, TFF uzun yıllarca “Futbol Ailesi” nden (Kulüpler, Futbolcular, Teknik Adamlar ) elde ettikleri yukarıdaki önemli gelirleri, Küresel salgından etkilenen futbol dünyasına aktararak kayıpları önlemek için özel çaba göstermelidir.
